Als mens willen we pijn het liefst vermijden. En dat is logisch. Pijn is oncomfortabel en kan slopend zijn. Zeker als het om chronische pijn gaat. Toch is pijn in essentie niets anders dan een waarschuwingssysteem. Een alarmsignaal van je zenuwstelsel dat zegt: ‘let op, hier klopt iets niet’. Dat kan iets lichamelijks zijn, zoals een verstuikte enkel. Maar ook iets anders, iets wat moeilijker zichtbaar is. En dat is precies waar het raar en interessant wordt.
Want wat als dat alarmsignaal blijft afgaan, terwijl er allang geen brand meer is?
Chronische pijn: wanneer het alarmsysteem blijft loeien
Chronische pijn is pijn die langer dan drie maanden aanhoudt. Veel mensen met chronische pijn hebben allerlei onderzoeken achter de rug. Soms is er een diagnose – zoals fibromyalgie of prikkelbaredarmsyndroom. Soms ook niet. Maar wat ze gemeen hebben, is dat de pijn blijft. En dat is niet alleen lichamelijk zwaar, maar ook mentaal uitputtend.
Wat we steeds beter begrijpen, is dat chronische pijn niet altijd te maken heeft met weefselschade. Sterker nog: vaak is het lichaam al lang hersteld, maar denkt het zenuwstelsel nog steeds dat er gevaar is. Het is alsof de rookmelder blijft piepen, ook al is er geen rook meer.
Dat klinkt misschien gek. Maar het is eigenlijk een teken van een ontzettend slim systeem dat uit de rails is gelopen– een zenuwstelsel dat overalert is geworden.
De rol van het brein: hoe pijn ‘aangeleerd’ kan worden
Het zenuwstelsel leert. Dat is goed nieuws. Want als pijn kan worden ‘aangeleerd’, kan het in sommige gevallen ook worden ‘afgeleerd’. Niet door te forceren of te negeren – maar juist door met aandacht, nieuwsgierigheid en zachtheid te onderzoeken wat er werkelijk aan de hand is.
Therapieën zoals Pain Reprocessing Therapy (PRT) en Emotional Awareness and Expression Therapy (EAET) helpen mensen om te ontdekken wat hun chronische pijn probeert te vertellen – én hoe ze die boodschap kunnen beantwoorden op een manier die de pijn niet langer nodig maakt.
Het verhaal van Marieke – van overleven naar leven
Neem Marieke. Een vrouw van 45, levendig en slim, maar haar leven is jarenlang overschaduwd geweest door fibromyalgie. Elke dag stond ze op met pijn. Haar spieren voelden stram en gevoelig, haar energie was beperkt. Ze was ooit fysiotherapeut, maar had haar werk moeten opgeven. Na talloze behandelingen en adviezen (‘leer er maar mee leven’) voelde ze zich murw.
Tot ze hoorde over een andere invalshoek: de MindBody benadering. Niet gericht op de spieren zelf, maar op het zenuwstelsel dat de pijn aanstuurde. Ze begon met PRT – een vorm van therapie die haar hielp begrijpen hoe haar brein signalen van pijn genereerde, ondanks het gebrek aan fysieke schade. Voor het eerst voelde ze: misschien is mijn lichaam niet kapot.
In combinatie met EAET ontdekte ze ook hoe emoties die ze jarenlang had weggestopt – frustratie, verdriet, boosheid – een rol speelden in haar klachten. Niet als schuld, maar als verklaring. Ze leerde die emoties toe te laten en uit te drukken. Haar zenuwstelsel kwam tot rust. En beetje bij beetje veranderde haar leven.
Marieke werkt inmiddels weer, wandelt graag in het bos en slaapt beter dan ze in jaren heeft gedaan. De pijn is weg en als het er soms toch is, speelt het een bijrol in plaats van de hoofdrol. En dat maakt álles anders.
Geen quick fix – wel een nieuwe weg
Laat ik eerlijk zijn: dit is geen wondermiddel. Niet iedereen is in een paar weken klachtenvrij. Het vraagt tijd, oefening en vaak ook persoonlijke begeleiding. Maar het is wel een hoopvol perspectief. Want het opent een deur waar eerst alleen een muur leek te zijn.
Er is ruimte om te onderzoeken: zou mijn pijn een signaal kunnen zijn van iets anders dan schade? En wat zou mijn lichaam me willen vertellen?
Waar begin je?
Met chronische pijn zijn er concrete stappen die je kunt zetten:
- Leer hoe pijn werkt. Begrijpen dat pijn niet altijd gelijkstaat aan schade, is de eerste stap naar verandering.
- Sta stil bij je emoties. Emoties die worden vastgezet, kunnen onbewust bijdragen aan het activeren van het pijnsysteem.
- Werk met een professional. Iemand die bekend is met PRT en EAET kan helpen om dieper te kijken én veiliger te voelen.
- Gun jezelf zachtheid. Pijn is geen zwakte, het is een uitnodiging om naar je lichaam te gaan luisteren.
Pijn als kompas
Wat als we pijn niet alleen zien als iets dat weg moet, maar ook als iets dat ons iets probeert te vertellen? Dat is geen gemakkelijke boodschap, zeker niet als je al jaren pijn hebt. Maar het opent wél een nieuw pad. Een pad waarin je weer regie voelt. En waarin je lichaam niet langer je tegenstander is, maar je bondgenoot.
Tot slot
Chronische pijn hoeft geen levenslange gevangenis te zijn. Het kan een signaal zijn van een overbeschermend zenuwstelsel – en dat systeem kun je geruststellen, stap voor stap. Met kennis, met aandacht, en met compassie.
Misschien is dat wel de grootste winst: dat je weer gaat vertrouwen op je lichaam. Niet ondanks de pijn, maar juist doordat je hebt geluisterd
Wil je meer weten over hoe je kunt werken met chronische pijn, of ben je benieuwd wat PRT of EAET voor je kan betekenen? Neem gerust contact op – ik denk graag met je mee.
