Mindbody klachten
Het mindbody syndroom in een notendop
Zonder brein geen pijn
Of het nu gaat om een ontstoken vinger of intense rugpijn, het brein speelt een essentiële rol bij iedereen die pijn ervaart. Vaak denken we dat pijn direct afkomstig is van pijnreceptoren in het lichaam, maar dat is niet juist: we hebben geen pijnreceptoren. We beschikken wel over nociceptoren, die zijn gevoelig voor druk, warmte of schadelijke stoffen. Deze receptoren sturen signalen via perifere zenuwen naar het ruggenmerg en uiteindelijk naar de hersenen. Hier worden de signalen verwerkt en geïnterpreteerd als pijn. Het brein bepaalt dus of signalen worden ervaren als pijn of niet. Dit zijn onbewuste processen.
Pijn heeft een cruciale functie. Zonder pijn zouden we bijvoorbeeld blijven rondlopen met gebroken botten, ontstekingen of brandwonden, vaak met ernstige gevolgen. Het brein beschermt ons gelukkig door pijnsignalen af te geven, waardoor we actie ondernemen om de schade te beperken.
Herstelmodus
Door ongeval of ziekte kan de balans in het lichaam, en meer specifiek in het autonome zenuwstelsel, verstoord raken. Gewoonlijk herstelt deze balans zich na de acute fase, maar bij chronische klachten (ook wel mindbody syndroom genoemd) blijft het zenuwstelsel in een voortdurende herstelmodus hangen. Hierdoor raakt het brein in de war en interpreteert het signalen die het ontvangt verkeerd. Het resultaat is dat het pijnsignalen blijft uitzenden. Wanneer je deze signalen volgt en dus voorzichtiger aan doet, kun je in een neerwaartse spiraal komen waarin de klachten niet alleen voortduren, maar ook erger kunnen worden.
Een duidelijk voorbeeld van mindbody klachten en hersenen die in de war zijn is fantoompijn: iemand ervaart pijn in een geamputeerd lichaamsdeel. Bij chronische pijn en klachten treedt vaak een soortgelijk mechanisme op: je ervaart pijn of klachten terwijl er geen duidelijke fysieke oorzaak meer is. Dit is de kern van mindbody klachten.
Het goede nieuws is dat je het brein kunt helpen om signalen correct te interpreteren, waardoor het langzaam de herstelmodus kan verlaten en (pijn)klachten verminderen of verdwijnen.
Mindbody syndroom en emoties
Het onbewuste brein kan dus signalen uit andere delen van het lichaam verkeerd interpreteren. Dit gebeurt vaak wanneer iemand langdurig veel (pijn)klachten heeft ervaren, waarbij angst voor de pijn een belangrijke rol speelt als katalysator (lees hier meer over de pijn-angst cyclus).
Daarnaast kunnen ook andere emoties die je liever vermijdt of onderdrukt, een aanzienlijke invloed hebben. Als je bepaalde gevoelens onderdrukt, wordt je brein overalert, wat de pijnklachten erger en langduriger maakt. Daarbij kunnen ook (onbewuste) overtuigingen een hardnekkige rol spelen. Het is goed om die boven tafel te krijgen en te ontmantelen.
Bij mindbody klachten kijken we altijd zorgvuldig of we de rol van emoties wel of niet moeten meenemen. We bepalen dat samen.
Welke (pijn)klachten?
Neuroplastische pijnen zijn heel divers.
Chronische pijn als ziekte op zichzelf (ook wel mindbody syndroom genoemd) kan zich overal in je lichaam manifesteren. Het openbaart zich bijvoorbeeld als:
Gewrichtspijn: rug, nek, hand, pols, voet, knie, kaak (bv TMJ-syndroom), schouder (bv frozen shoulder), arm, been, bekken
Migraine
Spanningshoofdpijn
Chronische peesontsteking
Ischias pijnsyndroom
RSI
Voetpijn syndromen
Long-covid
Fibromyalgie
Buikpijn
Maagpijn
Chronische vermoeidheid (ME/CVS)
Prikkelbare darm syndroom
Chronische Whiplash
Pijn in de billen (bv Ischias, Piriformis syndroom)
Duizeligheid
Andere pijn of klachten waarvan de oorzaak onduidelijk is.
De invloed van het brein op al deze aandoeningen is significant en onmiskenbaar aangetoond.
We nemen de tijd om zorgvuldig te bepalen of jouw (pijn)klachten onder het mindbody syndroom vallen en dus met deze therapie kunnen worden verholpen of verlicht. We gaan zeker niet over één nacht ijs.
Zijn mijn klachten neuroplastisch?
In het algemeen kun je zeggen dat neuroplastische klachten (mindbody syndroom) heel recht-toe-recht-aan lijken, maar dat uiteindelijk toch niet zijn. In de intake gaan we dan ook puzzelen en kijken hoe en wanneer jouw klachten zich voordoen. Het gaat om het zoeken naar waar de (pijn)klachten onlogisch zijn.
Klachten zijn veelal neuroplastisch in de hieronder genoemde situaties. Hoe meer situaties op jou van toepassing zijn, hoe groter de kans is dat je klachten neuroplastisch zijn. Maar soms kan slechts een situatie de aanwijzing bevatten die helder maakt dat het om het mindbody syndroom gaat.
- Als je klachten zijn ontstaan in een spannende periode in je leven
- Als je klachten er zomaar ineens waren
- Als je merkt dat stress je pijn of klachten kunnen verergeren
- Als je klachten zich kunnen verplaatsen (bijv. van je rug naar je nek)
- Als je klachten zich symmetrisch kunnen voordoen (bijv. polsklachten in beide polsen)
- Als de hevigheid van je klachten niet altijd hetzelfde is (bijv. meer last in de ochtend dan in de middag)
- Als je meerdere symptomen hebt (bijv. ME/CVS én migraine)
- Als je klachten kunnen optreden ná een activiteit in plaats van tíj́dens een activiteit
- Als je klachten tijdelijk kunnen verminderen na een lichamelijke behandeling zoals massage, chiropractie, Reiki, acupunctuur of na een kruiden- of vitaminesupplement
- Als je klachten kunnen verergeren door erover te lezen of er op andere wijze mee geconfronteerd te worden
- Als artsen je klachten niet goed kunnen verklaren en dus ook geen passende behandeling kunnen adviseren (‘je moet er mee leren leven’)
Persoonlijkheid
Mensen met neuroplastische klachten hebben vaak overeenkomstige persoonlijkheidskenmerken. Deze kenmerken zijn:
- Kritisch op zichzelf zijn
- Perfectionisme
- Zichzelf veel druk opleggen
- Plichtsgetrouw zijn
- Het voor anderen goed willen doen (people pleasing)
- Piekeren
- Angstig
- ‘Op scherp staan’, hyperalert zijn
Deze persoonlijkheidskenmerken hebben met elkaar gemeen dat ze je stress verhogen en daarmee je brein kenbaar maken dat er ‘gevaar’ dreigt. Een brein dat gewend is aan pijn, zal dan snel meer of sterkere pijn aanmaken.
Herken je iets? Hoe meer punten je in jezelf herkent, hoe groter de kans is dat jouw persoonlijkheidskenmerken bijdragen aan je (pijn)klachten.
Zit het tussen je oren?
Een van de meest ontmoedigende (en vaak ook beledigende) opmerkingen die een patiënt met chronische pijn kan horen, is: “het zit tussen je oren”. Hiermee wordt de suggestie gewekt dat je klachten niet zo ernstig zijn, dat je ze misschien wel aan jezelf te danken hebt en dat je jezelf maar eens moet vermannen.
Maar ook al is jouw pijn of klacht niet zichtbaar of begrijpelijk voor anderen, de last die je draagt is slopend. Het constant moeten uitleggen van je pijn kan je uitputten en uiteindelijk eenzaam maken.
Laat er geen twijfel over zijn: jouw pijn is echt en je hebt echte klachten. Desondanks is het een feit dat alle pijn in ons brein wordt verwerkt.
Werken aan je pijn is niet een kwestie van ‘omdenken’ of ‘je mindset aanpassen’. Was het maar zo makkelijk. Je kunt je brein wél leren anders met signalen uit je lichaam om te gaan en daarmee tot vermindering van je (pijn)klachten komen.
In onze gesprekken zullen we wel uitgebreid ingaan op de rol van jouw (primitieve, onbewuste) brein. Wanneer je het concept van neuroplastische klachten eenmaal begrijpt welke impact dit heeft op jouw pijnervaring, kun je stappen zetten om je onbewuste brein bewust te beïnvloeden. Dit kan leiden tot verlichting van pijn en symptomen, en in sommige gevallen zelfs tot het vrij zijn van (pijn)klachten.
